หนังสือชุด The Growth Mindset โดย แอนนี บร็อก (Annie Brock) และ เฮเธอร์ ฮันด์ลีย์ (Heather Hundley) ผู้มีประสบการณ์ด้านการสอนโดยตรง และสนใจหลักการของชุดความคิดแบบเติบโตเหมือนกัน ทั้งสองต้องการให้นักเรียนมองเห็นศักยภาพของตนเองที่จะไปถึงเป้าหมายทั้งด้านวิชาการและการเติบโต

The Growth Mindset ประกอบด้วยหนังสือ The Growth Mindset Coach คู่มือออกแบบการเรียนรู้เพื่อสร้าง Growth Mindset และ The Growth Mindset Playbook แบบฝึกเล่มเสริมสร้าง Growth Mindset 

The Growth Mindset Coach คือปฐมบทของการสร้างชุดความคิดแบบเติบโตแก่นักเรียน บุตรหลาน และคุณครู พร้อมแนะแนวทางวิธีที่จะบ่มเพาะชุดความคิดแบบเติบโตได้ตลอดทั้ง 12 เดือนที่นำไปใช้ได้จริง ทั้งในแง่การปฏิบัติลงมือทำและการเสริมสร้างความแข็งแรงให้จิตใจ

The Growth Mindset Playbook เป็นเหมือนภาคต่อของ The Growth Mindset Coach แต่หนังสือทั้งสองเล่มแยกอ่านต่างหากจากกันได้ ตัวเนื้อหานั้นนอกจากจะพูดถึงแก่นแกนตัวความคิดแล้ว ยังพรั่งพร้อมด้วยกลวิธี เทคนิค ไอเดีย และงานวิจัยที่จะช่วยบ่มเพาะชุดความคิดแบบเติบโต

นี่คือหนังสือที่ออกแบบมาเพื่อผู้ต้องการนำหลักการของชุดความคิดแบบเติบโตไปใช้งานให้เกิดผลจริง

บทความนี้ได้รวบรวมลิงก์บทสรุปและเนื้อหาสำคัญของหนังสือเล่มนี้ไว้แล้ว

 

ซีรีส์บทความแนะนำหนังสือและถอดบทเรียนจากหนังสือ

อ่าน “The Growth Mindset Coach คู่มือออกแบบการเรียนรู้เพื่อสร้าง Growth Mindset”

ชุดความคิดแบบเติบโต (Growth Mindset) เป็นทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 เป็นยอดปรารถนาของใครหลายคน จะมีทักษะใดเหมาะกับโลกที่ผันผวนป่วนปั่นไปกว่าความเชื่อที่ว่าทุกคนเติบโตได้ด้วยความพยายาม และไม่ว่าจะล้มสักกี่ครั้ง ก็ยังมีโอกาสให้ลุกขึ้นมาลองใหม่เสมอ

หนังสือ The Growth Mindset Coach เขียนขึ้นสำหรับผู้ที่อยากพลิกโฉมพื้นที่เรียนรู้ของตนให้เป็นพื้นที่บ่มเพาะชุดความคิดแบบเติบโต ผ่านบทเรียนสร้างสรรค์ ถ้อยคำสร้างแรงบันดาลใจ และนวัตกรรมการสอนแบบใหม่ๆ ที่ร้อยเรียงออกมาเป็นแผนการสอนที่ใช้ได้จริงตลอดทั้งปี

 

อ่าน “The Growth Mindset Playbook: แบบฝึกเล่นเสริมสร้าง Growth Mindset”

เพราะชุดความคิดแบบเติบโตนั้นคือวิถีแห่งการใช้ชีวิต คือแนวทางในการรับมือกับปัญหา คือวิธีฉุดตัวเองให้ลุกขึ้นยืนได้ใหม่เมื่อล้มลง

เนื้อหาส่วนใหญ่ใน The Growth Mindset Playbook เป็นเรื่องเกี่ยวกับชีวิตมากกว่าจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับโรงเรียน ด้วยการเตรียมนักเรียนให้พร้อมสำหรับการใช้ชีวิต ส่งเสริมให้นักเรียนเชื่อว่าสามารถกำหนดชะตาชีวิตตัวเองได้ และความสำเร็จในชีวิตนั้นไม่มีขีดจำกัด

หนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์กับครูผู้ต้องการเผยแพร่ชุดความคิดแบบเติบโตในห้องเรียน ชุดความคิดแบบเติบโตคือแนวคิดอันทรงพลัง ที่หากนำไปใช้อย่างเหมาะสม จะประยุกต์เข้ากับการเรียนการสอนในห้องเรียนได้ไม่มีที่สิ้นสุด ไม่ว่าจะเป็นที่ใดในโลก

 

เด็กนักเรียนน่ะ ไม่อยากเรียนรู้จากคนที่พวกเขาไม่ชอบหรอก

เมื่อวงการการศึกษามีเป้าหมายให้ครูหรือผู้ปกครองรวมถึงเด็กๆ ต้องคอยวิ่งไล่ไขว่คว้าเป้าหมาย  จนหลงลืมที่จะใส่ใจปัจจัยอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับเนื้อหาหลักสูตรเข้าไป ไม่ว่าจะเป็นความสัมพันธ์กับนักเรียน หรือความรู้สึกแรกที่ดึงดูดให้ใครคนหนึ่งอยากสอนใครอีกคน จนครูบางคนบอกว่า

“เขาไม่ได้จ้างฉันให้มารักเด็กเสียหน่อย เขาจ้างฉันมาสอนหนังสือต่างหาก ครูสอนไป ส่วนนักเรียนก็เรียนไป ง่ายๆ แค่นั้น”

แต่แท้จริงแล้ว เรื่องที่ดูไม่ค่อยเกี่ยวข้องกับทักษะวิชาการอย่าง “ความสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียน” เป็นปัจจัยสำคัญข้อหนึ่งที่ช่วยให้เด็กๆ เรียนรู้ได้ดีขึ้นได้ รวมถึงช่วยให้ทั้งครูและนักเรียนไม่รู้สึกว่าช่วงเปิดเทอมเป็นช่วงเวลาที่ “ยืดยาวและเหน็ดเหนื่อย” มาดูกันว่าข้อค้นพบเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนมีอะไรบ้าง

 

มาจับมือกัน: สานสัมพันธ์กับนักเรียน แล้วดึงความสามารถแห่งการเติบโตออกมา

ความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันคือพื้นฐานของทุกอย่าง และเป็นก้าวแรกของการเรียนรู้ เมื่อครูกับนักเรียนจับมือกัน ความเป็นไปได้ไม่สิ้นสุดจะเกิดขึ้น แม้เมื่อเจอนักเรียนเจ้าปัญหาขอครูอย่าถอดใจ แต่จงทำความเข้าใจพวกเขา และหาวิธีก้าวผ่านไปด้วยกัน

 

เพราะสมองเติบโตได้: ฝึกสมองให้ยืดหยุ่น ข้ามผ่านชุดความคิดแบบตายตัว

จะทำอย่างไรให้นักเรียนเชื่อว่าพวกเขาเติบโตได้ บางคนอาจไม่เชื่อ คิดว่าตนไม่เก่ง เมื่อเป็นมาอย่างนี้แล้วก็ต้องเป็นอย่างนั้นต่อไป แต่หากนักเรียนได้เข้าใจหลักการทางวิทยาศาสตร์ อย่างกลไกการทำงานของสมอง พวกเขาอาจเปลี่ยนความคิดใหม่ สมองเองก็เหมือนกล้ามเนื้ออื่น ยิ่งฝึกฝนก็ยิ่งช่ำชอง และเคล็ดการฝึกและเข้าใจสมองก็อยู่ในบทความนี้แล้ว!

 

อับอาย บกพร่อง ไร้ค่า: ร่วมสร้างชั้นเรียนที่ทลายการทำร้ายนักเรียนด้วยความอับอาย

ครูและโรงเรียนหลายแห่งเลือกใช้ความอับอายเพื่อกระตุ้นนักเรียน ด้วยหวังให้นักเรียนปรับพฤติกรรมใหม่ แต่แท้จริงแล้ว การทำให้นักเรียนอับอายไม่มีประโยชน์อื่นใด นอกจากลดทอนคุณค่าในตัวเด็กๆ ทั้งยังทำให้พวกเขารู้สึกไม่คู่ควรและไม่เป็นที่ต้องการ ความอับอายเป็นแรงผลักที่ทรงพลัง แต่ไม่ใช่แรงผลักในทางที่ดี เพราะมันผลักให้คนปิดใจ ไม่อยากมีส่วนร่วม

มาร่วมกันหาคำตอบเพื่อทลายความคิดเดิมๆ แล้วแผ้วถางสู่วิธีการปรับพฤติกรรมแบบใหม่ที่ไม่ทำร้ายนักเรียนในบทความนี้กัน

 

เธอไม่ได้ห่วยหรอกนะ เธอแค่กำลังเติบโต

เคยรู้สึกตัวเองไม่เก่งบ้างหรือเปล่า เคยรู้สึกหลายอย่างไม่เป็นอย่างที่คิด เรื่องที่คิดว่าทำได้กลับทำไม่ได้ เมื่อล้มเหลวแล้วยิ่งโทษตัวเองซ้ำเติม แต่เดี๋ยวก่อน คงไม่มีใครบอกเด็กเล็กๆ ที่หัดเดินแล้วล้มว่าห่วยหรอกนะ เพราะพวกเขากำลังเรียนรู้อยู่ที่นา แล้วทำไมพอโตขึ้นแล้ว “สะดุดล้ม” ถึงต้องก่นด่าตัวเองด้วยเล่า การเรียนรู้ไม่ได้หลุดลงเมื่อเราเริ่มเดินได้ หรือในวัยที่ก้าวเท้าออกจากห้องเรียนเสียหน่อย

จริงๆ แล้วคุณไม่ได้ห่วยหรอกนะ คุณแค่กำลังเติบโต

 

Moonshot Thinking, ออกแบบวิธีสอน, ก้าวไปให้ถึงดวงดาว

“เราทำเรื่องต่างๆ ไม่ใช่เพราะมันทำได้ง่าย แต่เพราะมันยากและท้าทาย” จอห์น เอฟ. เคนเนดี ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกากล่าวไว้เมื่อประกาศว่าสหรัฐฯ จะส่งมนุษย์คนแรกขึ้นสู่ดวงจันทร์ ใครตอนนั้นจะเชื่อว่าเป็นไปได้ แต่มันก็เป็นไปแล้ว วิธีคิดแบบนี้อิงกับแนวคิดแบบหนึ่ง และแนวคิดนั้นมีชื่อว่าความคิดเพื่อเป้าหมายสู่ดวงดาว (moonshot thinking)

แล้วจะเป็นอย่างไรหากนำแนวคิดนี้มาใช้ในชั้นเรียนและการศึกษา เพื่อจุดประกายถึงความเป็นไปได้อันไม่สิ้นสุด และส่งแรงบันดาลใจให้เด็กๆ ก้าวไปสู่พรมแดนที่ผู้ใหญ่ในวันนี้เองยังไม่กล้าคิดฝันถึง

อย่าลืมว่าโลกเราเดินต่อได้เมื่อมีคนกล้าคิดพลิกเปลี่ยนโลก และบางที คนคนนั้นอาจกำลังเรียนอยู่ในชั้นเรียนของคุณ

รวม misc – Growth Mindset เพราะทุกคนเรียนรู้ได้

มนุษย์เรามีชุดความคิดอยู่สองแบบ แบบหนึ่งเรียกว่าชุดความคิดแบบตายตัว อีกแบบเรียกว่าชุดความคิดแบบเติบโต การเลือกใช้ชีวิตด้วยกรอบชุดความคิดที่แตกต่างกันจะส่งผลใหญ่หลวงต่อชีวิตตามมา

แน่นอนว่าทุกคนมีชุดความคิดทั้งสองผสมผเสอยู่ในตัว แต่จะทำอย่างไรให้ชุดความคิดเติบโตที่อาจหลบอยู่ด้านใน เจริญเติบโต งอกงาม และยั่งยืน

 

รวม misc – Growth Mindset ก้าวทีละก้าว หยิบดาวทีละดวง

หากเราต้องการให้นักเรียนพร้อมออกไปใช้ชีวิตที่มีความหมายและมีความสุข ไม่มีบทเรียนใดสำคัญไปกว่าการสอนให้นักเรียนเชื่อมั่นว่าตนมีความสามารถเพียงพอจะกำหนดอนาคตของตัวเอง และไม่มีขีดจำกัดใดจะมาขีดคั่นความสำเร็จของพวกเขาได้

แต่หลายครั้งเรื่องพวกนี้ไม่เคยง่ายเลย และหลายครั้งเราอยากถอดใจอยู่รอมร่อ

ค่อยๆ ไป ค่อยๆ ทำ ไม่ต้องรีบร้อน แล้ววันหนึ่งคุณจะเห็นผลนั้นเอง

 

Brief – เสวนาสาธารณะ “โตด้วยกัน โตได้ไกล: จุดประกายการศึกษาไทยด้วย Growth Mindset”

เมื่อครูประจำการหลายคนรวมถึงพ่อแม่ผู้ปกครองอาจยังไม่ได้รับรู้ถึงความสำคัญของชุดความคิดแบบเติบโต หรือแม้แต่การมีอยู่ของแนวคิดนี้ ไม่นับว่าภาครัฐหน่วยงานกลางให้น้ำหนักกับเรื่องนี้มากน้อยเพียงใด จะเป็นไปได้ไหมที่ทุกส่วนจะร่วมมือสานสนทนากัน

ด้วยเชื่อว่าหากเราจับมือไปด้วยกัน เราจะไปได้ไกลกว่าที่เคยเป็นมา ไม่ว่าคุณจะเป็นครู ผู้ปกครอง ภาครัฐ ภาคเอกชน หรือนักเรียน

Quote – โตด้วยกัน โตได้ไกล: จุดประกายการศึกษาไทยด้วย Growth Mindset

รวมประโยคประทับใจจากเสวนาสาธารณะ “โตด้วยกัน โตได้ไกล: จุดประกายการศึกษาไทยด้วย Growth Mindset”

“หากเราเชื่อว่าครูพัฒนาตัวเองได้ และครูมีมุมมองต่อตัวเองที่อยากจะเรียนรู้/เติบโต มันจะเป็นหมุดหมายแรก มนุษย์ที่เชื่อว่าตนเองพัฒนาได้ จะเป็นมนุษย์ที่สร้างการเรียนรู้กับคนอื่นได้”

 

Book(scape) Club – ชวนอ่าน-คิด-คุย-ต่อยอด จาก The Growth Mindset Coach และ The Growth Mindset Playbook

เปิดห้องบุ๊กคลับ สโมสรคนรักในความรู้ ชวนทุกคนคุยสรรพสาระ แลกเปลี่ยนความคิดความรู้สึก และต่อยอดให้กันและกัน หลังจากได้อ่านหนังสือทั้งสองเล่ม หลายคนเมื่ออ่านแล้วสะท้อนย้อนกลับไปที่ประสบการณ์ของตน และวาดหวังถึงอนาคตการศึกษาไทยที่ดีขึ้นไป

 

 

Brief – Workshop “Growing Friendly, Learning Happily” สร้างพื้นที่ปลอดภัยให้ห้องเรียนไทยมี Growth Mindset

เวิร์กชอป “Growing Friendly, Learning Happily: สร้างพื้นที่ปลอดภัยให้ห้องเรียนไทยมี Growth Mindset” มีเป้าหมายเพื่อสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้กายและใจได้เติบโตไปพร้อมกัน และนำประสบการณ์ที่ได้รับไปประยุกต์ใช้กับการงานของตน กับเรื่องที่ว่าด้วย ชุดความคิดแบบเติบโต

 

 

Brief – Workshop “The Growing Classroom” พัฒนาห้องเรียนเติบโตผ่านความคิดสร้างสรรค์

ความคิดสร้างสรรค์ (creativity) – บางครั้งเราอาจเชื่อว่าเป็นเรื่องพรสวรรค์ หรือน้อยคนนักที่จะมี แต่ความเป็นจริงนั้น ทุกคนสามารถฝึกฝนและพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ได้ กิจกรรมเวิร์กชอป “The Growing Classroom” จะเป็นอีกครั้งที่ยืนยันว่า การเรียนรู้ที่ดีจะช่วยให้เราพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ได้

 

อินโฟกราฟิก – ไอเดียสร้างพื้นที่เติบโต

หนังสือ The Growth Mindset Coach ให้เครื่องมือสำคัญกับเราในการเปลี่ยนแนวคิดนามธรรมของ growth mindset ให้เป็นรูปธรรม ด้วย “การจัดสภาพแวดล้อมในห้องเรียน” เพื่อสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้ เพื่อให้ชุดความคิดแบบเติบโตค่อยๆ แทรกซึมเข้าไปในชีวิตของเด็กๆ

มาดูไอเดียการจัดห้องเรียน (หรือห้องในบ้านที่เด็กๆ ใช้ในการเรียนรู้) ให้เป็น “พื้นที่แห่งการเติบโต” กันเลย

อ่านหนังสือต้นทางแรงบันดาลใจชุดความคิดแบบเติบโต

The Growth Mindset Coach: คู่มือออกแบบการเรียนรู้เพื่อสร้าง Growth Mindset
The Growth Mindset Coach: A Teacher’s Month-by-Month Handbook for Empowering Students to Achieve

The Growth Mindset Playbook: แบบฝึกเล่นเสริมสร้าง Growth Mindset
The Growth Mindset Playbook: A Teacher’s Guide to Promoting Student Success

Annie Brock และ Heather Hundley เขียน
ฐานันดร วงศ์กิตติธร แปล
นุชชา ประพิณ ออกแบบปก