บ.ก. ออม เมธาวี รัชตวิจิน

รู้ตัวอีกที เราก็หลงรักญี่ปุ่นหัวปักหัวปำไปเสียแล้ว

เราโตมากับอนิเมะในเช้าวันเสาร์ อ่านมังงะจากร้านเช่า เล่นเกมแพ็ก-แมน แขวนพวงกุญแจโปเกมอน รู้ตัวอีกที เราก็เลือกเรียนภาษาญี่ปุ่นเป็นวิชาเลือกทั้งที่ไม่รู้จะเรียนไปทำไม และหลงใหลความเป็นญี่ปุ่นอีกหลายอย่าง โดยไม่เกี่ยวว่าเคยไปเยือนญี่ปุ่นหรือไม่

ว่ากันว่าความรักมักไร้เหตุผล แต่หากคนทั้งโลกต่างหลงรักวัฒนธรรมญี่ปุ่นพร้อมเพรียงกัน มันคงไม่ใช่แค่บังเอิญธรรมดา และชวนให้ตั้งคำถามว่า “ญี่ปุ่นทำได้อย่างไร?”

ชายชาวอเมริกันที่ตกหลุมรักญี่ปุ่นจากหุ่นยนต์ที่เล่นตอนเด็กๆ ก็ถามคำถามนี้เช่นกัน และคำตอบที่เขาได้ก็คือ ญี่ปุ่นล่อให้เราหลงรักด้วยบรรดาสินค้าสุดป็อปที่ดูไร้ประโยชน์ แต่เรากลับ (โคตร) อยากได้!

โชคดีที่เขาไม่ใช่คนธรรมดา แต่ “แมตต์ ออลต์” เป็นนักข่าวที่ฝังตัวอยู่ใจกลางวัฒนธรรมญี่ปุ่นมากว่า 20 ปี เขาจึงลงมือศึกษาเอกสาร เดินทางไปสัมภาษณ์ผู้อยู่เบื้องหลังนานาข้าวของญี่ปุ่นที่เราหลงใหล และเรียบเรียงข้อมูลที่ได้ด้วยลีลาการเขียนกึ่งสารคดี ออกมาเป็นหนังสือ “ญี่ปุ่นป็อป” ที่ครบเครื่องทั้งสาระและความเมามัน

เราเคยอ่านประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นมาบ้าง แต่บอกเลยว่าเล่มนี้ไม่เหมือนเล่มไหนที่เคยอ่านมา เพราะเชื่อมร้อยสิ่งของที่เราคุ้นตาเข้ากับเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นอย่างไร้รอยต่อ และอัดแน่นด้วยข้อมูลแบบที่คนอินวัฒนธรรมญี่ปุ่นต้องชอบ อย่างใครเป็นคนคิดค้นทามาก็อตจิ คำว่ายาโอยย่อมาจากวลีว่าอะไร และอีกหลายสิ่งอย่างที่อ่านไปก็ร้องว้าวไป

ใครอินความเป็นญี่ปุ่น ขอชวนมาร่วมหาที่มาที่ไปของ “ความญี่ปุ๊น ญี่ปุ่น” ที่ครองใจทั้งเราและโลกในเล่มนี้ รับรองว่านอกจากจะรื่นรมย์ในการอ่าน ยังได้ย้อนคิดถึงวันวานหลายเรื่องทีเดียว

แม้ไม่ได้ชอบญี่ปุ่นเป็นพิเศษก็อ่านเล่มนี้ได้ เพราะในยุคที่ผู้คนเชิดชู soft power ในฐานะพลังที่ขโมยใจ (และเงินในกระเป๋า) ผู้บริโภคได้อย่างแนบเนียน การถอดบทเรียนจากญี่ปุ่นที่พลิกประเทศแพ้สงครามมาเป็นมหาอำนาจทางจินตนาการได้จึงอาจฉายแนวทางพัฒนาที่ใช่ให้กับประเทศของเรา (หรือธุรกิจของคุณ)

อ่านแล้วไม่ว่าจะรักญี่ปุ่นเพิ่มขึ้นไหม ก็จะได้เข้าใจญี่ปุ่นมากขึ้นอย่างแน่นอน